آداب فرهنگی غذا خوردن در ایران، می‌تواند موضوعی جذاب باشد، حتی برای افرادی که هیچ شناختی از این کشور ندارند. ایران کشوری با تاریخ و تمدن بسیار کهنه و پر‌‌رنگ است که در طول قرن‌ها از فرهنگ‌های گوناگون تبادلات و تاثیرهای زیادی گرفته است. این تاثیرات در بسیاری از جنبه‌های زندگی مردم از جمله غذا خوردن، قابل مشاهده است. غذا خوردن در ایران تنها یک نیاز بدنی نیست، بلکه یک روش برای ابراز محبت، همدلی، احترام و همزبانی در بین مردم این سرزمین به شمار می‌رود. غذا خوردن، یکی از اصلی‌ترین نیازهای انسان است که در هر فرهنگ و جامعه‌ای، روش و آداب خاص خود را دارد. ایران کشوری است که با تنوع زیادی از غذاها، نوشیدنی‌ها و دسر‌های خوشمزه شناخته می‌شود، اما غذا خوردن در ایران فقط مربوط به طعم و مزه نیست بلکه بخش مهمی از فرهنگ و هویت ملی ایرانیان را به خود اختصاص داده است. در این مقاله، می‌خواهیم به معرفی برخی از آداب فرهنگی غذا خوردن در ایران بپردازیم و بیشتر با آن آشنا شویم. با ما همراه باشید.
ایرانیان باستان، به عنوان یکی از تمدن‌های بزرگ و قدیمی جهان دارای فرهنگ و سنت‌های متنوع و فراوانی بودند که این مورد در غذا خوردن نیز مشاهده می‌شود. غذا خوردن یکی از اساسی‌ترین نیازهای بشر است اما در عین حال یکی از عناصر فرهنگی و اجتماعی هر قوم نیز محسوب می‌شود.
در ایران باستان، آداب و رسوم خاصی برای غذا خوردن وجود داشت که نشان دهنده سبک زندگی، باورها، اخلاق و هنر ایرانیان بود. برخی از این موارد عبارتند از:
سکوت در هنگام غذا خوردن
ایرانیان باستان معتقد بودند که سخن گفتن در هنگام غذا خوردن نشانه بی‌ادبی و گناه است. آنها توجه خود را به غذا معطوف می‌کردند و فقط در صورت لزوم با دهان خالی حرف می‌زدند. این عادت به دلایل مختلفی اهمیت فراوانی داشت. می‌توان به دلایلی از جمله سلامت، تقویت روح و روان و نزدیکی به خداوند و مواردی از این قبیل اشاره کرد.
تمرکز بر غذا
ایرانیان باستان بسیار به غذای خود احترام می‌گذاشتند و هر لقمه را با شکر و سپاسگزاری می‌خوردند. آنها در هنگام غذا خوردن به مسائل روزمره از جمله کار و موارد جزئی نمی‌پرداختند و توجه‌شان فقط به لذت بردن از طعم، رایحه، رنگ و شکل غذاهایشان بود.
جلوگیری از پرخوری
ایرانیان باستان پرخوری را عادتی بد و ناپسند می‌دانستند همچنین از خوردن غذاهای سنگین، شیرین، چرب و پر ادویه خودداری می‌کردند و سعی داشتند تا غذاهای سبک، ساده و متعادلی را در برنامه‌های غذایی خود داشته باشند. همچنین یکی از عقاید ایرانیان باستان این بود که کم خوری را یکی از دلایل سلامت بدن می‌دانستند.
احترام میزبان به مهمان
ایرانیان از گذشته به میزبانی و مهمانداری شهرت داشتند و احترام به مهمان از اصول هر ایرانی به شمار می‌رفت. آنها همیشه سعی می‌کردند تا بهترین غذاها را برای مهمانان خود فراهم کنند و از آنها با لطف و محبت پذیرایی کرده و از خوردن غذا قبل از مهمان خودداری می‌کردند.
تزئین و ترتیب غذا
ایرانیان باستان بسیار به تزئین غذاهای خود توجه داشتند. آنها با استفاده از گل، سبزیجات، میوه، خشکبار و سایر عطاریات غذاهای خود را جذاب و دلپذیر می‌کردند. شما می‌توانید برای تهیه موارد غذایی باکیفیت سری به چین‌چین بزنید و از انواع ترشی، مربا، و کنسرو‌های متفاوت بهره ببرید. همچنین ایرانیان باستان با استفاده از سفال، شیشه، جام و سایر ظروف زیبا، غذای خود را به صورت هنرمندانه‌ای می‌چیدند.آنها به رعایت نظم و هماهنگی در رنگ، شکل و اندازه ظروف و غذاها اهمیت بسیاری می‌دادند.
از جمله دیگر مواردی که ایرانیان باستان در غذا خوردن به آن اهمیت می‌دادند می‌توان به مواردی همچون تقسیم برابر غذا، سپاس از پروردگار و رعایت بهداشت نیز اشاره کرد.
در طول تاریخ، ایران با تمدن‌ها و فرهنگ‌های مختلفی تعامل داشت و از آنها تاثیر گرفت در نتیجه بسیاری از غذاهای سنتی تلفیقی از عوامل محلی و خارجی است. ایران با کشورهای ترکیه، عراق، افغانستان، پاکستان و عربستان مرز زمینی یا دریایی دارد و بسیاری از غذاهای ایرانی با همسایه‌های خود شباهت بسیاری دارند.
غذا‌هایی همچون کباب، دلمه، حلوا، آش و… از خوراکی‌هایی هستند که در میان این کشور‌ها و ایران مشترک به حساب می‌آیند. همچنین ایران با تماس با فرهنگ‌های دیگر روش‌های مختلفی در پخت و مصرف غذاها را به فرهنگ خود وارد کرد.
شاید برایتان جالب باشد که بدانید استفاده از قاشق و چنگال از قرن یازدهم میلادی به بعد وارد ایران شد و پس از مدتی کوتاه به دلیل دارا بودن آن مرسوم شد.
همان‌طورکه پیش‌تر توضیح دادیم ایران به طور کلی از لحاظ فرهنگی ملتی غنی و سرشار از آداب و رسوم‌های متفاوت است و از گذشتگان دور آداب خاصی را برای غذا خوردن داشته و رعایت می‌کردند. اما حالا با ما همراه باشید تا بیشتر با آنچه امروزه مورد استفاده است نیز آشنا شویم.
۱: غذا نخوردن قبل از دیگران
یکی از مواردی که چه در مهمانی‌ها و چه در جمع‌های خانوادگی باید به آن توجه داشته باشیم بی گمان این مورد است. از گذشته‌های دور رسم بوده، بعد از اینکه تمام اعضای خانواده دور سفره جمع می‌شدند، شروع به غذا خوردن می‌کردند و رعایت نکردن این مورد ممکن است باعث شود شما فردی بی‌صبر و بی‌ملاحظه شناخته شوید.
۲: کنار گذاشتن تلفن همراه بر سر سفره
از دیگر موارد مهم که رعایت کردن آن هم برای خودتان مفید است و هم جلوه‌ی خوبی دارد، کار نکردن با تلفن همراه بر سر سفره است. به طور کلی هنگام صرف غذا اگر تمام توجه شما معطوف به غذایتان باشد هم خودتان بیشتر لذت خواهید برد و هم به میزبانتان احترام گذاشته‌اید.
۳: صحبت هنگام غذا
یکی از رسومی که چه در ایران باستان و چه امروزه وجود دارد صحبت نکردن هنگام صرف غذا یا با دهان پر است. این رفتار می‌تواند جلوه‌ای زشت داشته باشد و باعث ناراحتی دیگران نیز بشود. و البته چون بهتر است در هنگام غذا از مکالمات روزانه بپرهیزید پسندیده‌تر است که از انجام این رفتار‌ها خودداری کنید.
۴: غذا را نجویده قورت دادن
غذا را نجویده قورت دادن یا تند تند غذا خوردن از دیگر رفتار‌هایی است که بهتر است از انجام آن پرهیز کنید. با خوردن سریع غذا و نجویدن کامل آن، هم باعث دل درد و مشکلات گوارشی برای خود می‌شوید و هم ممکن است در دراز مدت، این رفتار باعث چاقی شود.
۵: زیاده‌روی و اسراف
آخرین نکته از آداب غذا خوردن زیاده‌روی و اسراف نکردن است. بهتر است به اندازه‌ی خود غذا بکشید و از زیاده‌روی بپرهیزید. زیاده‌روی می‌تواند در دراز مدت باعث ایجاد مشکلات فراوانی در جسم و سلامتی شما شود. همچنین اگر عادت به اسراف دارید و همیشه بیش از نیاز خود غذا می‌کشید می‌تواند جلوه‌ی ناخوشایندی ایجاد کرده و باعث ناراحتی میزبان شما شود، پس بهتر است به این نکات توجه کرده و آنها را رعایت کنید.
در نهایت ما در مورد آداب فرهنگی غذا خوردن در ایران باستان و عصر حاضر صحبت کردیم. بهتر است به نکاتی که اشاره کردیم دقت کنید و از آداب صحیح غذا خوردن اطلاع داشته باشید. شما می‌توانید برای تهیه انواع مواد غذایی لذیذ و تازه به چین چین مراجعه کنید.